Sedimantoloji Nedir?

Bilindiği gibi yer kabuğu üç grup kayaçtan oluşmaktadır. Bunlar; (1) magmatik kayaçlar, (2) metamorfik kayaçlar, ve (3) sedimanter (tortul) kayaçlardır.

Tortul ve metatortul kayaçlar hacim olarak yerkabuğunun %5’ini oluşturmalarına karşın, yüzey olarak % 75’ini kaplamaktadırlar (Pettijohn, 1957).

Sedimantoloji terimi ilk defa H. A. Wadell (1932) tarafından önerilmiş ve “sedimentlerin bilimsel incelenmesi” olarak tanımlanmıştır. Sediment sözcüğü Latince “sedimentum” sözcüğünden türetilmiş ve çökelme, oturma anlamındadır. Bu
çökelme havadan, sudan veya buzdan olabilmektedir. Jeolojinin prensipte bir tarih olduğu düşünülürse, sedimentoloji tortul kayaçların tarihsel geçmişini konu aldığı söylenebilir (Pettijohn, 1957).

Bir tortul kayacın tarihinin araştırılması onun türediği kaynak bölge ve orada egemen koşulların, taşıyıcı etkenlerin ve çökeldiği ortamın fiziksel, biyolojik ve kimyasal koşullarının ve çökelmeyi izleyen devreden günümüze kadar geçen taşlaşma (diyajenez) evresindeki olayların incelenmesi ile olanaklıdır.

Diğer bir deyimle sedimantoloji herhangi bir tortul kayacın hangi hidrodinamik, biyolojik ve kimyasal koşullarda çökelmiş olduğunu konu alır. Her çökelme ortamının kendine özgü bir takım fiziksel, biyolojik ve kimyasal koşulları vardır ve bunlar gelişen tortular üzerinde kesin izler bırakırlar.

Kaynak: Mersin Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Doç.Dr. Muhsin Eren ders notu